blank

Czym jest przodozgryz i jak go leczyć?

Przodozgryz to wada, charakteryzująca się wysunięciem dolnych zębów przed górne. To problem, który dotyka osoby w różnym wieku, wpływając nie tylko na estetykę uśmiechu, lecz również zdrowie jamy ustnej i samoocenę. Nieleczony może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak trudności z żuciem, wady wymowy, czy problemy ze stawami skroniowo-żuchwowymi. W dzisiejszym artykule poznamy jego przyczyny, objawy oraz metody leczenia u dzieci i dorosłych. Zwrócimy również uwagę na profilaktykę, która może uchronić przed rozwojem poważnych wad w przyszłości.

Co to jest przodozgryz?

Przodozgryz to wada zgryzu, w której dolne zęby (a często cała żuchwa) są wysunięte do przodu. Wyróżniamy dwa jego typy. Pierwszym jest tzw. przodozgryz rzekomy (funkcjonalny), któryspowodowany jest nieprawidłowym ustawieniem zębów lub zaburzeniami czynnościowymi np. niewłaściwym ułożeniem języka. W tym przypadku kości szczęk są zazwyczaj rozwinięte prawidłowo. Drugim rodzajem jest natomiast przodozgryz prawdziwy (szkieletowy). Wynika on z nieprawidłowego wzrostu kości szczęk (nadmiernego wzrostu żuchwy, niedorozwoju szczęki, lub kombinacji obu tych czynników).

Wada ta może występować w różnym stopniu nasilenia – od łagodnego, gdzie jest niemal niezauważalna, aż po zaawansowane przypadki, które wymagają kompleksowego leczenia. Ze względu na ten czynnik wyróżniamy również przodozgryz całkowity (gdy cała dolna szczęka jest wysunięta do przodu) i częściowy (gdzie wysunięciu ulegają jedynie przednie dolne zęby).

Objawy przodozgryzu

Przodozgryz możemy rozpoznać po kilku charakterystycznych symptomach, które dotyczą zarówno wyglądu twarzy, jak i funkcjonowania jamy ustnej. Ich nasilenie zależy od stopnia zaawansowania wady. Do najczęstszych objawów należą:

  • Charakterystyczny wygląd twarzy – najbardziej widocznym objawem jest wysunięcie dolnej wargi (a często także brody), co nadaje twarzy wklęsły profil. W takim przypadku bruzda wargowo-bródkowa może być spłycona lub wręcz niewidoczna.
  • Problemy z żuciem i odgryzaniem pokarmów – nieprawidłowe ustawienie zębów uniemożliwia efektywne rozdrabnianie pokarmu, co prowadzi do problemów trawiennych. Szczególnie trudne staje się odgryzanie twardych pokarmów (np. pieczywa, jabłek, marchewek).
  • Zaburzenia mowy (dyslalia) – w tym seplenienie międzyzębowe, polegające na wsuwaniu języka między zęby podczas wymowy głosek syczących i szumiących . Czasem występują także problemy z wymową głosek twardych.
  • Zaburzenia w stawach skroniowo-żuchwowych (SSŻ) – nieprawidłowe ustawienie żuchwy i napięcie mięśni żucia sprzyja występowaniu bólów głowy, trzaskom w stawach skroniowo-żuchwowych, a nawet ograniczeniu ruchomości żuchwy.
  • Starcie zębów (abrazja) – nieprawidłowe stykanie się zębów podczas żucia i zaciskania, prowadzą do ich nadmiernego ścierania. Z czasem może to wywołać odsłonięcie szyjek zębowych, nadwrażliwość i inne problemy stomatologiczne.
  • Problemy z oddychaniem – w skrajnych przypadkach przodozgryz wpływa na drożność dróg oddechowych, powodując chrapanie lub bezdech senny.

Przyczyny powstawania przodozgryzu

Przodozgryz może mieć różne przyczyny – zarówno wrodzone, jak i środowiskowe. Do najczęstszych czynników wpływających na rozwój tej wady zaliczamy:

  • Predyspozycje genetyczne – jeśli w rodzinie występowały przypadki wady, istnieje zwiększone ryzyko jej wystąpienia u potomstwa. Dziedziczeniu może podlegać zarówno budowa kości szczęk, jak i cechy zgryzu.
  • Nawyki z dzieciństwa – długotrwałe ssanie kciuka, smoczka (szczególnie po 3. roku życia), a także nieprawidłowe ułożenie języka podczas połykania zaburzają prawidłowy rozwój szczęk.
  • Zaburzenia oddychania przez nos – przewlekłe oddychanie przez usta  może zniekształcać rozwój twarzoczaszki. Otwarte usta i nisko ułożony język sprzyjają zwężaniu szczęki i wysunięciu żuchwy.
  • Urazy twarzoczaszki – urazy w obrębie szczęk, szczególnie w okresie wzrostu kości, mogą zaburzać ich prawidłowy rozwój i prowadzić do powstawania różnych wad zgryzu.
  • Przedwczesna utrata zębów mlecznych – zaburza proces wyrzynania zębów stałych i może wpływać na nieprawidłowy rozwój zgryzu.

Diagnozowanie przodozgryzu

Diagnoza przodozgryzu jest przeprowadzana przez ortodontę i rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu. Specjalista zbiera informacje o przebytych chorobach, codziennych nawykach oraz występowaniu wad zgryzu w rodzinie. Następnie przeprowadza badanie kliniczne, sprawdzając ułożenie zębów, szczęki i żuchwy, napięcie mięśni twarzy i stan stawów skroniowo-żuchwowych. W celu dokładnej oceny struktury kostnej wykonuje zdjęcia rentgenowskie, takie jak pantomogram (zdjęcie całej jamy ustnej) lub zdjęcie cefalometryczne (zdjęcie boczne czaszki). Ostatnim elementem diagnostyki są modele diagnostyczne, wykonywane na podstawie wycisków zębów, na których odlewane są gipsowe modele. Służą one szczegółowej analizie zgryzu i zaplanowaniu leczenia, możliwe jest także wykonanie skanów 3D, które są nowoczesną metodą pozw.

Jeżeli zmagają się Państwo z jakąkolwiek wadą zgryzu, serdecznie zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą ortodoncji w Gdańsku. Nasi specjaliści przywrócili już setki pięknych uśmiechów. Polegając na naszym doświadczeniu, z przyjemnością pomożemy również Państwu.

Metody leczenia przodozgryzu

Leczenie przodozgryzu jest dobierane indywidualnie, w zależności od wieku pacjenta, stopnia zaawansowania wady, jej przyczyny oraz budowy twarzoczaszki. Poniżej omówimy specyfikę leczenia przodozgryzu u dzieci, dorosłych oraz w zaawansowanych przypadkach.

Leczenie u dzieci

U dzieci celem leczenia jest modyfikacja wzrostu kości szczęk i korekta nieprawidłowych nawyków. Najczęściej wykorzystywane są tutaj aparaty ruchome, takie jak:

  • płytki Schwarza – stosowane do rozszerzania szczęki i korekty drobnych przesunięć zębów.
  • aparaty czynnościowe (np. aparat Frankla) – wpływające na wzrost kości szczęk i modyfikujące napięcie mięśni żucia.
  • maskę twarzową – wykorzystywaną w przypadkach niedorozwoju szczęki, w celu stymulacji jej wzrostu do przodu.

Ważne są również ćwiczenia miofunkcjonalne, stosowane do poprawy funkcji języka, warg i mięśni twarzy. Odpowiednio dobrany zestaw ćwiczeń uczy prawidłowego połykania, oddychania i ułożenia języka, wspomagając leczenie ortodontyczne i utrwalając jego efekty.

Leczenie u dorosłych

U dorosłych wzrost kostny jest już zakończony, więc możliwości modyfikacji rozwoju szczęk są ograniczone. Leczenie skupia się na zmianie ustawienia zębów, do czego wykorzystujemy:

  • Aparaty stałe – przyklejane do zębów, oddziałujące na nie za pomocą łuków, zamków i innych elementów. Wywierają stałą, kontrolowaną siłę, która przemieszcza zęby na wyznaczone pozycje. Leczenie aparatem stałym trwa zazwyczaj od 1,5 do 3 lat, a w niektórych przypadkach nieco dłużej.
  • Nakładki Invisalign (alignery) – przezroczyste nakładki, które stanowią alternatywę dla tradycyjnych aparatów. Są mniej widoczne od aparatów stałych, co jest dodatkowym atutem tego rozwiązania. Leczenie alignerami polega na noszeniu serii indywidualnie zaprojektowanych nakładek, zmienianych co kilka tygodni.

Zaawansowane przypadki przodozgryzu

W przypadkach znacznych dysproporcji kostnych samo leczenie ortodontyczne nie jest w stanie zapewnić odpowiednich rezultatów. Konieczne może okazać się leczenie chirurgiczne – osteotomia żuchwy (cofnięcie żuchwy) lub szczęki (wysunięcie szczęki). Decyzja o przeprowadzeniu operacji wynika z dokładnej analizy diagnostycznej, obejmującej zdjęcia RTG, modele diagnostyczne i analizę cefalometryczną. Celem zabiegu jest nie tylko poprawa estetyki twarzy i zgryzu, lecz również przywrócenie prawidłowej funkcji żucia, mowy i stawów skroniowo-żuchwowych.

Dlaczego warto leczyć przodozgryz?

Leczenie przodozgryzu jest ważne przede wszystkim ze względów zdrowotnych. Korekta wady poprawia proporcje i harmonię twarzy, umożliwia efektywne rozdrabnianie pokarmu, eliminuje wady wymowy i zmniejsza napięcie mięśni twarzy. Nieleczona wada może natomiast prowadzić do szeregu poważnych komplikacji, takich jak:

  • problemy z żuciem i trawieniem;
  • zwiększone ryzyko chorób przyzębia;
  • bóle stawów skroniowo-żuchwowych;
  • zaburzenia estetyki twarzy;
  • problemy z wymową;
  • obniżenie samooceny i pewności siebie.

Profilaktyka i zapobieganie wadzie

Aby zapobiec rozwojowi przodozgryzu, kluczowa jest profilaktyka. Przede wszystkim, zadbajmy o wyeliminowanie szkodliwych nawyków u dzieci (np. ssania kciuka czy dolnej wargi). W tym procesie pomocna może okazać się współpraca z logopedą lub psychologiem. Ważna jest również kontrola ułożenia języka podczas połykania. W przypadku zauważenia problemów z oddychaniem przez nos, konieczna jest zaś konsultacja z laryngologiem. Równolegle, już od najmłodszych lat zachęcajmy dziecko do prawidłowej higieny jamy ustnej. Regularne szczotkowanie i nitkowanie zębów oraz wizyty kontrolne u stomatologa pomagają zapobiegać chorobom przyzębia, które mogą negatywnie wpływać na zgryz. W razie zaobserwowania jakichkolwiek nieprawidłowości w zgryzie, niezwłocznie umówmy się na konsultację z ortodontą. Wczesna interwencja jest zazwyczaj znacznie skuteczniejsza i mniej inwazyjna niż leczenie w wieku dorosłym.

Podsumowanie

Przodozgryz to wada, w której dolne zęby są wysunięte przed górne. Problem może mieć różne przyczyny i dotykać osób w każdym wieku. Wpływa zarówno na estetykę uśmiechu, jak i na zdrowie jamy ustnej i ogólne samopoczucie. Diagnoza przodozgryzu rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu i badania klinicznego, a następnie jest uzupełniana badaniami obrazowymi i modelami diagnostycznymi. Leczenie zostaje dobrane indywidualnie, w zależności od wieku pacjenta i stopnia zaawansowania wady. U dzieci stosuje się aparaty ruchome i ćwiczenia miofunkcjonalne, a u dorosłych aparaty stałe. W skomplikowanych przypadkach konieczna staje się natomiast interwencja chirurgiczna. Pamiętajmy, że wczesne rozpoznanie i wdrożenie odpowiednich działań są kluczowe, by uniknąć poważnych komplikacji zdrowotnych.


Data publikacji:

Zobacz również: