próchnica butelkowa

Czym jest próchnica butelkowa, jak ją rozpoznać i leczyć?

Próchnica jest jednym z najczęściej występujących problemów stomatologicznych, który niesie za sobą wiele przykrych konsekwencji. Choć wielu rodziców sądzi, że mleczne zęby są mniej podatne na uszkodzenia lub że ich zdrowie nie ma większego znaczenia, w rzeczywistości choroby zębów we wczesnym dzieciństwie mogą być bardzo niebezpieczne. Jednym z najczęstszych schorzeń stomatologicznych u najmłodszych jest próchnica butelkowa. Może ona rozwijać się już od pierwszych miesięcy życia. Co warto o niej wiedzieć i dlaczego jest aż tak groźna?

Co to jest próchnica butelkowa?

Próchnica butelkowa to specyficzny rodzaj próchnicy, dotykający głównie dzieci w wieku niemowlęcym bądź przedszkolnym. Powstaje w wyniku długotrwałej ekspozycji zębów na cukry obecne m.in. w:

  • mleku modyfikowanym,
  • sokach owocowych,
  • herbatkach słodzonych,
  • szeroko pojętych napojach podawanych w butelce.

W większości przypadków atakuje przednie zęby górne, a więc siekacze, choć w bardziej zaawansowanych przypadkach może obejmować także inne zęby mleczne. Proces chorobowy zaczyna się od demineralizacji szkliwa, które staje się bardzo osłabione i podatne na działanie bakterii. W rezultacie na powierzchni zębów pojawiają się białe plamki, które jednocześnie są pierwszym widocznym objawem schorzenia.

Z czasem zmiany przybierają nieco ciemniejszy kolor, prowadząc do powstawania ubytków, a nawet przedwczesnego niszczenia zębów mlecznych. Warto mieć na względzie, że szkliwo u dzieci jest cieńsze i mniej odporne niż u dorosłych, zatem proces próchnicowy postępuje znacznie szybciej.

Od czego powstaje ten rodzaj próchnicy?

Próchnica butelkowa powstaje na skutek kontaktu zębów dziecka z napojami zawierającymi cukry. Jeśli dziecko regularnie zasypia z butelką w buzi, jego zęby są stale wystawione na działanie bakterii, które przekształcają cukry w kwasy uszkadzające szkliwo. Niebezpieczne są zwłaszcza te z rodzaju Lactobacillus i Streptococcus Mutans. Odgrywają one bowiem istotną rolę w rozwoju próchnicy, powodując demineralizację szkliwa i przyczyniając się do powstawania ubytków.

Brak należytej higieny jamy ustnej także przyczynia się do powstawania próchnicy butelkowej. Wielu rodziców nie zdaje sobie sprawy z tego, że o higienę jamy ustnej trzeba dbać od pierwszych dni życia dziecka, nawet przed wyrżnięciem się pierwszych zębów. Regularne przemywanie dziąseł zwilżoną gazą oraz wprowadzenie odpowiedniej szczoteczki natychmiast po pojawieniu się pierwszego zęba to bardzo istotne kroki profilaktyczne.

Wpływ sposobu karmienia na rozwój próchnicy butelkowej

Sposób karmienia dziecka ma niemały wpływ na ryzyko rozwoju próchnicy butelkowej. Dzieci karmione butelką, zwłaszcza jeśli piją z niej w godzinach nocnych lub często spożywają słodkie napoje, są znacznie bardziej narażone na rozwój tego rodzaju próchnicy. W trakcie snu zmniejsza się wydzielanie śliny, która naturalnie oczyszcza zęby i neutralizuje kwasy. W efekcie cukry zawarte w mleku czy sokach pozostają na zębach przez dłuższy czas. Stwarza to wręcz idealne warunki do namnażania się bakterii.

Warto zaznaczyć, że karmienie piersią nie zwalnia rodziców z dbałości o higienę jamy ustnej dziecka. Pomimo że naturalne mleko matki ma właściwości ochronne, to zawiera również laktozę. Jest to cukier, który może być substratem dla bakterii próchnicotwórczych. Ryzyko próchnicy zwiększa się zwłaszcza w sytuacji, kiedy to karmienia są bardzo częste, a higiena jamy ustnej niemowlęcia jest zaniedbywana.

Jak rozpoznać próchnicę butelkową?

Najważniejszym sygnałem świadczącym o rozwijaniu się próchnicy butelkowej są białe plamki na powierzchni zębów, zwłaszcza w pobliżu linii dziąseł. Jest to początkowa demineralizacja szkliwa, która przeważnie nie powoduje bólu, przez co bywa niezauważona w zachowaniu dziecka. W miarę postępu choroby plamki ciemnieją, zmieniając się w brązowe bądź czarne przebarwienia.

Dalszy rozwój próchnicy prowadzi do kruszenia się zębów i powstawania dość dużych ubytków. Dziecko może odczuwać nadwrażliwość na zimne oraz ciepłe pokarmy, co objawia się niepokojem podczas jedzenia. W zaawansowanym stadium pojawia się:

  • ból,
  • stan zapalny,
  • ropnie.

Metody leczenia próchnicy butelkowej

Leczenie próchnicy butelkowej jest zależne od stopnia jej zaawansowania. We wczesnej fazie polecana jest fluoryzacja. Jest to zabieg polegający na nałożeniu na zęby preparatu z fluorem, który skutecznie wzmacnia szkliwo i zwiększa znacząco jego odporność na działanie szkodliwych bakterii.

Poszukują Państwo kliniki, w której doświadczenie i empatia lekarzy to podstawa? Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą stomatologii zachowawczej w Gdańsku. Nasi specjaliści zadbają o zdrowie zębów Państwa pociech i przeprowadzą wizytę tak, aby każda kolejna była dla nich przyjemnością.

W bardziej zaawansowanych przypadkach stosuje się lapisowanie, a więc impregnację zębów azotanem srebra. Pomimo że skutecznie zatrzymuje próchnicę, to niestety powoduje czernienie zębów. Dla niektórych rodziców może to być pewien problem estetyczny. Alternatywą jest ozonoterapia, która eliminuje bakterie bez obowiązku borowania. Głębokie ubytki wymagają już wypełnień, a jeśli ząb jest mocno zniszczony, niekiedy obligatoryjna staje się jego ekstrakcja.

Jak zapobiegać problemowi?

Odpowiednia profilaktyka musi rozpocząć się już w pierwszych miesiącach życia dziecka. Nawet przed pojawieniem się pierwszych zębów trzeba przecierać dziąsła niemowlęcia, aby przyszłe zdrowie zębów nie było naznaczone problemami. Po wyrżnięciu się pierwszych z nich konieczne jest ich regularne szczotkowanie pastą z fluorem. Dzięki temu ryzyko wystąpienia objawów próchnicy butelkowej zostaje zniwelowane do minimum.

Bardzo ważna jest także dieta. Nie należy podawać dziecku słodzonych napojów, zwłaszcza przed snem, gdyż cukry pozostające na zębach sprzyjają rozwojowi bakterii. Najlepszym wyborem jest woda i stopniowe przyzwyczajanie dziecka do picia z kubka zamiast butelki. Regularne wizyty u stomatologa także nie są bez znaczenia, ponieważ pozwalają na błyskawiczne wykrycie nawet drobnych problemów i skuteczną profilaktykę.

Czy nocne karmienie wpływa na rozwój próchnicy?

Tak, nocne karmienie, zwłaszcza mlekiem modyfikowanym lub słodzonymi napojami, zwiększa ryzyko próchnicy butelkowej. W trakcie snu zmniejsza się bowiem produkcja śliny, która oczyszcza zęby. Oznacza to, że cukry zawarte w płynach pozostają na ich powierzchni na dłużej.

Jakie napoje są bezpieczne dla zębów dziecka?

Najbezpieczniejszym napojem dla zębów dziecka jest woda, gdyż nie zawiera cukrów ani kwasów, które mogłyby osłabiać szkliwo.

Podsumowanie

Próchnica butelkowa to częsty problem wśród małych dzieci, wynikający przede wszystkim z długotrwałego karmienia butelką czy niewłaściwej higieny jamy ustnej. Leczenie zależy od stopnia zaawansowania schorzenia, jednak nigdy nie może być odkładane na później.


Data publikacji: