Plomba światłoutwardzalna i jej zastosowanie w stomatologii

Plomba światłoutwardzalna to nowatorska, a zarazem najpopularniejsza obecnie metoda leczenia próchnicy i korygowania kształtu zębów. Sprawdza się wszędzie tam, gdzie możliwe jest wykorzystanie specjalistycznej lampy. Czym dokładnie jest to wypełnienie, jak wyglądała jego historia i jak obecnie wygląda zabieg wykonywany w gabinecie stomatologicznym z jego użyciem? Odpowiedź na te pytania przedstawiamy poniżej. Poznaj też najważniejsze zalety i wady tego rozwiązania.

Co to jest wypełnienie światłoutwardzalne?

Wypełnienie światłoutwardzalne to rodzaj plomby dentystycznej, której założenie wymaga światła emitowanego przez specjalne lampy polimeryzacyjne. Wykorzystując tę technikę, lekarz stomatolog sięga po materiał, którego składniki mają właściwości plastyczne. Są to m.in. kompozyty na bazie żywic, uzupełnione o dodatki typu krzemionka czy szkło ceramiczne. Ich skład jest też wzbogacany o nanocząsteczki, zwiększające wytrzymałość wypełnień i poprawiające ich estetykę. Razem doskonale poddają się formowaniu, a następnie są utwardzane wiązką światła.

Trwałość plomby

Trwałość to najważniejsza cecha, jaka charakteryzuje wypełnienie światłoutwardzalne. Tego rodzaju plomby mają znacznie dłuższą żywotność niż ich odpowiedniki chemoutwardzalne. Przyjmuje się, że średni czas ich użytkowania wynosi około 8 lat, choć nierzadko wytrzymują znacznie dłużej. Wszystko zależy bowiem od dbania o wypełnienie. Urazy mechaniczne, brak regularnych wizyt kontrolnych w gabinecie stomatologicznym i nieprzestrzeganie podstawowych zasad higieny jamy ustnej to czynniki, które mogą skrócić ten okres.

Zalety i wady rozwiązania

Do głównych zalet materiałów światłoutwardzalnych stosowanych u dentysty należą:

• możliwość idealnego dopasowania koloru wypełnienia do naturalnych zębów;
• bardzo dobra szczelność i trwałość wiązania z tkankami zęba;
• możliwość precyzyjnego modelowania kształtu zęba (warstwowe nakładanie);
• bezpieczeństwo – materiał wolny od rtęci;
• możliwość natychmiastowego obciążania zęba po zabiegu;
• wyjątkowa trwałość – to jeden z najtrwalszych obecnie dostępnych materiałów.

Do wad tej metody leczenia należy zaliczyć jej nieco wyższe koszty niż w przypadku plomb chemoutwardzalnych oraz czasochłonność zabiegu stomatologicznego. Ponadto – jeśli zostanie on wykonany niestarannie – istnieje ryzyko rozwoju wtórnej próchnicy. Ważne więc, aby zabieg zawsze wykonywać w sprawdzonych klinikach.

Kiedy stosuje się wypełnienie światłoutwardzalne?

Leczenie zęba z wykorzystaniem materiałów światłoutwardzalnych tostandard we współczesnej stomatologii. Stosuje się zazwyczaj jako:

• wypełnianie ubytków próchnicowych w zębach przednich i bocznych;
• odbudowa zębów po złamaniach i urazach mechanicznych;
• korekta kształtu zęba (np. wyrównanie brzegów siecznych);
• maskowanie przebarwień szkliwa;
• zamykanie diastem i innych niewielkich przerw między zębami;
• wypełnienia tymczasowe lub końcowe w leczeniu kanałowym.

Proces leczenia zęba

Założenie plomby światłoutwardzalnej poprzedza ocena stanu zęba, wykonana w oparciu o badanie stomatologiczne (a w razie potrzeby zdjęcie rentgenowskie). Przed przystąpieniem do zabiegu dentysta może również podać środek znieczulający. Jest on zalecany w przypadku ubytków rozległych oraz pacjentów szczególnie wrażliwych na ból.

Pierwszy etap właściwego zabiegu to borowanie zęba. Ma ono na celu oczyścić go z tkanek objętych próchnicą. Gdy lekarz ma do czynienia z ubytkiem głębokim, wskazana jest izolacja miazgi w celu jej ochrony przed podrażnieniami na skutek kontaktu z kompozytem. Kolejny krok to tak zwane wytrawienie zęba, czyli nałożenie na powierzchnię szkliwa substancji, dzięki której materiały światłoutwardzalne łatwiej wnikną w tkankę. Po przygotowaniu zęba do założenia plomby światłoutwardzalnej stomatolog przystępuje do warstwowego nakładania kompozytu i utwardzania go za pomocą lampy UV. Ostatni etap zabiegu stanowi nadanie plombie odpowiedniego kształtu i jej wygładzenie, tak aby wypełnienie zęba nie było źródłem dyskomfortu.

Plomba światłoutwardzalna a chemoutwardzalna

Najważniejszą różnicą pomiędzy plombą światłoutwardzalną a chemoutwardzalną jest właśnie sposób ich utwardzania. Jak sama nazwa wskazuje, pierwsze potrzebują do tego wspomnianej wcześniej lampy polimeryzacyjnej, drugie zaś reakcji chemicznej. Te dwa rodzaje plomb różnią się również trwałością oraz estetyką. Pierwsze są nieco droższe, ale rekompensuje to ich jakość. Plomba światłoutwardzalna pozwala uzyskać bardziej naturalny kolor wypełnienia i precyzyjniej wymodelować kształt zęba. Jest też znacznie trwalsza.

Czy plomba światłoutwardzalna zmienia kolor z czasem?

Choć kompozyty światłoutwardzalne nie są tak podatne na przebarwienia jak plomby dentystyczne starego typu, wraz z upływem czasu mogą zmieniać kolor. Zdarza się, że po dłuższym czasie delikatnie żółkną lub ciemnieją. Zjawisko to bywa konsekwencją naturalnego procesu starzenia się materiału, ale najczęściej stanowi następstwo zaniedbań higienicznych oraz diety sprzyjającej przebarwieniom. Negatywnie wpływają na nie bowiem barwniki występujące w żywności i napojach, zwłaszcza w mocnej herbacie, czarnej kawie, czerwonym winie czy substancjach smolistych zawartych w papierosach.

FAQ

Czy plomba światłoutwardzalna może wypaść?

Mimo że materiały do wypełnienia światłoutwardzalnego uważane są za bardzo trwałe, mogą wypaść. Do sytuacji takich dochodzi na skutek ukruszenia kompozytu podczas nagryzania twardego pokarmu, rozwoju wtórnej próchnicy bądź gromadzenia się kamienia nazębnego. Najczęściej wypadają wypełnienia światłoutwardzalne wykonywane przed wieloma laty. Sytuacjom takim sprzyja naturalne zużycie materiału, prowadzące do utraty jego przyczepności i rozszczelnienia plomby.

Po jakim czasie można jeść po zabiegu?

Po zabiegu założenia plomby światłoutwardzalnej nie ma konieczności powstrzymywania się od jedzenia i picia. Przez pierwsze 2 godziny po opuszczeniu gabinetu dentystycznego należy jedynie unikać żywności twardej, pokarmów kleistych oraz bardzo zimnych bądź gorących, mogących drażnić naruszone nerwy zęba. Natomiast jeśli zabieg stomatologiczny był wykonywany w znieczuleniu, warto poczekać ze spożyciem posiłku aż środek znieczulający przestanie działać. Pozwoli to uniknąć przypadkowego urazu języka lub wewnętrznej strony policzka.

Podsumowanie

Decydując się na wypełnienie światłoutwardzalne, inwestujesz w piękny uśmiech. Plomby kompozytowe utwardzane światłem emitowanym przez lampy UV to gwarancja estetycznego wyglądu Twojego uzębienia. Jeśli będziesz należycie dbać o higienę jamy ustnej, tego rodzaju wypełnienie może przetrwać długie lata. Rozwiązanie to warto rozważyć jako alternatywę dla znacznie mniej estetycznych i nietrwałych wypełnień chemoutwardzalnych.

Data publikacji: 5 sierpnia 2025
Autor: dr n. med. Michał Nawrocki M.Sc.