Zapalenie miazgi zęba – czym się objawia, jak leczyć?

Próchnica jest najczęściej występującą chorobą jamy ustnej. Nieleczona powoduje uciążliwy ból zębów i prowadzi do rozwoju kolejnych problemów, m.in. zapalenia miazgi zęba. Jak rozpoznać tę dolegliwość i jak ją leczyć? Odpowiadamy.

Czym jest zapalenie miazgi zęba?

Miękka tkanka wypełniająca wnętrze zęba (koronę i korzeń) nazywana jest miazgą. Złożona jest z tkanki łącznej, naczyń krwionośnych i limfatycznych oraz włókien nerwowych. Miazga pełni m.in. funkcję odżywczą: dostarcza substancje odżywcze i tlen do zęba. Spełnia również funkcję czuciową, rejestruje ból niezależnie od lokalizacji i rodzaju bodźca.

Zapalenie miazgi zęba jest reakcją obronną organizmu na pojawiający się defekt lub infekcję. Ma na celu usunięcie czynnika drażniącego oraz naprawę uszkodzonego obszaru. Najczęstszą przyczyną pojawienia się stanu zapalnego miazgi zęba jest zaawansowane stadium próchnicy.

Wydzielane przez bakterie w jamie ustnej kwasy powodują demineralizację tkanek zęba. W konsekwencji dochodzi do rozpoczęcia procesu próchnicowego. Osłabione szkliwo i zębina są furtką do przeniknięcia bakterii do wnętrza zęba. Im dłużej leczenie próchnicy jest odkładane w czasie, tym poszerza ona swój obszar. W końcu przedostaje się do miazgi, powodując zapalenie nerwu zębowego. Co ważne, jeśli proces próchnicowy nie zostanie zatrzymany w porę, może dojść do niedotlenienia i martwicy miazgi.

Stan zapalny miazgi zęba – jakie są jego przyczyny?

Jak zostało wspomniane, głównym czynnikiem powodującym zapalenie miazgi zębowej jest próchnica. Pozostałe przyczyny, które mogą prowadzić do uszkodzenia tkanki to:

• bakterie przedostające się do miazgi poprzez naczynia krwionośne, np. podczas sepsy;
• urazy mechaniczne – natychmiastowe jak złamania czy ukruszenia zębów oraz o przewlekłym charakterze jak bruksizm;
• urazy termiczne – powstają np. w czasie opracowywania ubytków próchnicowych z wykorzystaniem zbyt niskiego chłodzenia;
• wiek – wraz z upływem czasu miazga starzeje się i ulega degeneracji, co prowadzi do zwiększonego prawdopodobieństwa wystąpienia stanu zapalnego;
• genetyka – niektóre osoby mają predyspozycje genetyczne do występowania nadwrażliwości zębów czy stanów zapalnych;
• choroby przyzębia – niektóre dolegliwości dotyczące przyzębia mogą prowadzić do zapalenia miazgi zębowej.

Jakie są objawy zapalenia miazgi zębowej?

Zapalenie miazgi zębowej może mieć dwojaki przebieg: odwracalny i nieodwracalny. W przypadku zapalenia postępującego, silny ból zęba występuje nieregularnie oraz w określonych sytuacjach (np. w kontakcie z zimnem lub gorącem), a następnie ustępuje samoistnie. Niepodjęcie leczenia powoduje przejście stanu zapalnego w fazę nieodwracalną. Miazga zęba nie jest w stanie samodzielnie się zregenerować, a ból staje się coraz intensywniejszy, trudny do zniesienia i złagodzenia. W końcu dochodzi do martwicy miazgi. Niekiedy zdarza się, że ból nagle przechodzi, dając złudną nadzieję, że z zębem nie stało się nic poważnego.

Objawy odwracalnego zapalenia miazgi zębowej:

• ostry i nagły ból w reakcji na kontakt z zimnym, gorącym lub słodkim czynnikiem;
• pacjent jest w stanie wskazać ząb przyczynowy;
• ból pojawił się po raz pierwszy.

Objawy nieodwracalnego zapalenia miazgi zębowej:

• ból pojawia się samoistnie, najczęściej w nocy lub podczas przyjęcia pozycji leżącej;
• ból nie ustaje po odizolowaniu czynnika drażniącego (ciepłego, zimnego, słodkiego);
• ból wydaje się pulsować zgodnie z rytmem serca;
• pacjent nie jest w stanie wskazać ból przyczynowy.

Zapalenie miazgi zęba – jak uśmierzyć ból?

Stan zapalny miazgi zęba wymaga umówienia jak najszybszej wizyty u stomatologa. Odwlekanie jej w czasie może spowodować nieodwracalne uszkodzenia w jamie ustnej. Do czasu odwiedzenia specjalisty można posiłkować się niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi, które są dostępne bez recepty. Mowa tutaj m.in. o paracetamolu lub ibuprofenie, który nie tylko złagodzi ból, lecz także zredukuje stan zapalny. Skuteczne okazują się także płukanki ziołowe na bazie szałwii czy rumianku. Mają one działanie ściągające, które daje tymczasową ulgę. Pacjenci, którzy cenią naturalne metody, mogą sięgnąć po olejek goździkowy. To produkt, który zawiera w swoim składzie eugenol. Substancja ta niweluje dolegliwości bólowe.

Jeśli zmiany chorobowe są naprawdę poważne, a leki nie pomagają w zredukowaniu bólu, należy udać się natychmiast do dentysty. Złagodzenie dolegliwości bólowych będzie możliwe wyłącznie w gabinecie stomatologicznym.

Jak leczyć zapalenie miazgi zęba?

Sposób leczenia miazgi zęba jest uzależniony od poziomu zaawansowania dolegliwości. Aby dowiedzieć się, w jakim stanie jest ząb, najczęściej specjalista zaleca wykonanie zdjęcia RTG. Dzięki niemu możliwe jest określenie dalszych kroków leczenia. Jeśli u pacjenta występuje zapalenie odwracalne, celem postępowania dentystycznego jest zachowanie żywej miazgi. Stosuje się tzw. leczenie biologiczne. Ząb oczyszczany jest z próchnicy, a następnie jego dno wypełnia się specjalnym preparatem, który wzmaga reakcje obronne i naprawcze miazgi. Sam ubytek uzupełnia się natomiast materiałem do odbudowy. Zęby leczone w taki sposób, wymagają regularnego odwiedzania dentysty, aby ten mógł ocenić żywotność miazgi. Jeżeli pacjent nie będzie przestrzegał zaleceń stomatologa, niestety, zapalenie może się odrodzić i przejść w stan zaawansowany.

Jeśli chodzi o leczenie zapaleń nieodwracalnych, niezbędne jest wykonanie leczenia endodontycznego, zwanego inaczej kanałowym. Polega ono na całkowitym pozbyciu się miazgi, opracowaniu, a przede wszystkim odkażeniu kanałów, a następnie ich szczelnym wypełnieniu. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym, dlatego jest bezbolesny dla pacjenta. Leczenie endodontyczne pozwala zachować ząb, uchronić go przed usunięciem.

Jeśli natomiast stan zapalny jest wysoce zaawansowany, a ząb nie nadaje się do leczenia endodontycznego, lekarz stomatolog może zadecydować o jego ekstrakcji. Aby zachować estetykę jamy ustnej oraz jej funkcję, konieczne jest zastosowanie rozwiązań protetycznych.

Czy zapalenie miazgi zęba wymaga stosowania antybiotyku?

Przy nieodwracalnym zapaleniu miazgi zęba nie podaje się antybiotyku, jeśli u pacjenta występuje ból bez objawów wskazujących na zakażenie. Nie podaje się go również u osób immunokompetentnych tuż przed przeprowadzeniem leczenia kanałowego. Istnieją jednak grupy osób, u których zastosowanie antybiotyku jest konieczne, są to m.in. pacjenci immunoniekompetentni czy wysoce narażeni na wystąpienie IZW (infekcyjnego zapalenia wsierdzia).

Jakie są konsekwencje nieleczonego zapalenia miazgi zęba?

Zapalenie miazgi zęba to poważna przypadłość, która może mieć jeszcze poważniejsze konsekwencje, jeśli odpowiednio szybko nie podejmie się żadnych kroków. Nieleczona dolegliwość prowadzi do sytuacji, w której bakterie beztlenowe rozpoczynają proces gnilny w miazdze zęba. W ten sposób powstaje tzw. zgorzel zęba, czyli martwica miazgi. Niekiedy z tego powodu może dojść do rozprzestrzenienia się zakażenia w całym organizmie, czyli powstania takich dolegliwości jak sepsa czy ropień mózgu. W skrajnych przypadkach pozornie błahe zapalenie może doprowadzić do zgonu pacjenta.

Jak można zapobiec zapaleniu miazgi zęba?

Zapalenie miazgi zęba jest przypadłością, która pojawia się najczęściej u osób, które nie dbają dostatecznie o higienę jamy ustnej. Pacjenci, którzy chcą zachować swoje uzębienie w doskonałym stanie, powinni systematycznie szczotkować zęby, używać nici dentystycznej, a także regularnie odwiedzać stomatologa. Niewskazane jest również stosowanie wyrobów tytoniowych, które negatywnie wpływają na jakość uzębienia. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się, że z zębami jest wszystko w porządku, po wizycie u specjalisty często okazuje się, że jama ustna wymaga gruntownego leczenia. Dlatego im wcześniej podejmie się właściwe kroki, tym więcej zębów będzie można wyleczyć zachowawczo, bez konieczności wprowadzania leczenia kanałowego czy przeprowadzania ekstrakcji. Codzienna pielęgnacja zębów pozwala uniknąć nie tylko zapalenia miazgi, lecz także wielu innych dolegliwości.